Anne, baba, çocuk arasında meydana gelen birçok sorun çocuğun içinde bulunduğu gelişim döneminde neyin normal, neyin anormal olduğunun biz yetişkinler tarafından çok iyi bilinmemesinden kaynaklanır. Maria Montessori bu durumu şu cümlelerle özetler; ”Çocuk ağır ağır, kendi ritmince harekete koyuldu mu, dayanamayız, burnumuzu sokarız hemen; çocuğun tarzı yerine kendi hareket tarzımızda dayatırız. Lakin böyle davranmakla, çocuğa yardım etmek bir yana, onun ihtiyaçlarını ayaklar altına aldığımızı aklımıza bile getirmeyiz.”
Zannımca çok hatalı bir şekilde sanki bir sorunmuş gibi 2 YAŞ SENDROMU olarak adlandırılan; çocuğun kendi ve öteki arasındaki sınırları öğrendiği ve kendince kendi sınırlarını, kişiliğini, benliğini koruma, kollama, ayakta tutma çabasıyla; ben ben ben diye tutturması ya da hayırların üzerine basa basa söylemesi bir sorunun değil aksine bir kimlik, kişilik oluşturma çabasının ürünüdür ve bizim anne babalığımızdaki bir soruna, kusura işaret etmez.
Erik Erikson bu döneme; “Bağımsızlığa Karşı Utanç ve Şüphecilik” adını verir. Bu dönemde çocuklar yeni yeni keşfettikleri bağımsızlıklarının tadını çıkararak ellerinden geldikleri kadar ailelerinden uzaklaşmak isterler (uzaklaşmak derken bavulunu alıp gitmezler, yan odada, dolabın içinde, çekmecenin gözünde olurlar ya da siz onların ellerinden tutmadan yürümek isterler)
Bağımsızlık, uzaklaşmak çocuklara iyi gelse de bir taraftan da anne babadan uzaklaşmak onlara KORKU verir ve birden geri dönerler. İhtiyaçları onları bekleyen bir ebeveyndir.
Bu dönem bir sendrom, bağımsızlaşma çabaları bir sorun; sanki anne babayı çıldırtmak için bilerek ve isteyerek yapılan bir şeymiş gibi algılanırsa çocuklar korkuyla geri döndüklerinde koşulsuz kabul eden bir ebeveyn yerine kızgın, içerlemiş ve bundan dolayı da ihtiyacı olan sakinleştirmeyi veremeyecek ve hatta bazen de kendine küsen bir ebeveyn ile karşılaşır.
Çocuk korkuyla, öfkeyle geri geldiğinde yetişkinin duyguları da çocukla benzerlik gösteriyorsa yaşanan sıkıntıların artması kuvvetle muhtemeldir.
Çocuklar dünya ile nasıl baş edeceğini bilen bir yetişkine ihtiyaç duyar. Bu ihtiyaç karşılanmadığında kaygı tetiklenir ve çocuğun olumsuz davranışları artış gösterir.
Son söz;
Sendrom değil, gelişim göstergesi.
Yetersiz anne baba değil, biraz bunalmış (kabul ediyorum birazdan birazcık daha bunalmış) anne baba.
Sağlıcakla kalın.
Hasan DURAN
Klinik Psikolog (Samsun Çocuk Psikoloğu)
