Sosyal anksiyete bozukluğu (sosyal fobi) bireyin sosyal ortamlara karşı aşırı ve mantıksız korku duymasına sebep olan bir tür psikolojik bozukluktur. Bireyin yaşadığı korkunun sosyal fobi olarak adlandırılabilmesi için korkuya eşlik eden sosyal ortam ve ilişkilerden ‘’kaçınma’’ davranışı ya da kendini bu durumla baş etmeye zorlamasından dolayı yoğun bir sıkıntı yaşaması gerekmektedir.
Sosyal fobisi olan bireyler; hata yapacağım, rezil olacağım ve utanacağım tarzı olumsuz ve benlik saygısını düşüren düşüncelerle aşırı ilgilidirler. Sosyal ortam ve ilişkilerden hatta bu tür ilişkilere girebilecekleri ihtimallinden bile korkabilirler.
Sosyal fobik bir birey korkularının aşırı ve anlamsız olduğunun farkındadır. Ortamda gerçekten korku duyulacak bir şey varsa bu birey için sosyal fobik denilemez.
Liebowitz’e göre sosyal fobiklerin kaygı duyacağı ve kaçınma davranışı gösterebileceği durumların bazıları şunlardır.
- Önceden hazırlanmaksızın bir toplantıda kalkıp konuşmak
- Romantik veya cinsel bir ilişki kurmak amacıyla birisiyle tanışmaya çalışmak
- Bir gruba önceden hazırlanmış sözlü bilgi sunmak
- Başkaları içerdeyken bir odaya girmek
- Kendisinden daha yetkili biriyle konuşmak
- Satın aldığı bir malı ödediği parayı geri almak üzere mağazaya iade etmek
- Gözlendiği sırada çalışmak
- Çok iyi tanımadığı bir kişiyle yüz yüze konuşmak
- Umumi yerlerde yemek yemek
- Çok iyi tanımadığı bir kişiyle telefonla konuşmak
- Umumi tuvalette idrar yapmak
Sosyal fobi, çekingen kişilik bozukluğuyla da sık görülen bir durumdur. Bizim gibi toplumlarda çekingenlik, efendilik gibi erdemli bir davranışla sık sık karıştırıldığından bireyler çözüm arayışlarını ertelemekte ya da tamamıyla vazgeçmektedir.
Yukarıda bahsi geçen belirtiler ya da benzerlerini yaşayan bir bireyin uzman yardımı alması tavsiye edilmektedir.
Hasan DURAN
Uzman Klinik Psikolog (Samsun Psikolog)
